തത്ത്വചിന്ത പാഠ്യഭാഗങ്ങളിലെ സ്ത്രീ പ്രതിഫലനം

ഒരു തത്ത്വചിന്തകന്‍റെ പേര് പറയാന്‍ ആവശ്യപ്പെടുമ്പോള്‍, മനസ്സില്‍ വരുന്ന പ്രധാന ചിന്തകരില്‍ പലരും പുരുഷന്‍മാരായിരിക്കാനാണ് സാധ്യത. ചരിത്രത്തില്‍ ഉടനീളം പുരുഷന്മാര്‍ പൊതുവേ തത്ത്വചിന്താപരമായ വ്യവഹാരത്തില്‍ ആധിപത്യം പുലര്‍ത്തിയിട്ടുണ്ട്, സ്ത്രീകളുടെ പ്രാതിനിധ്യം വളരെ കുറവാണ്. എന്നിരുന്നാലും, പുരാതന കാലം മുതല്‍ മുഖ്യധാരാ ചരിത്രരചനയില്‍ പലപ്പോഴും അവഗണിക്കപ്പെടുന്നുണ്ടെങ്കിലും, ഈ മേഖലയുടെ ചരിത്രത്തിലുടനീളം തത്ത്വചിന്തയില്‍ ഏര്‍പ്പെട്ടിരുന്ന സ്ത്രീകളെ നമുക്ക് കണ്ടെത്താനാകും. ചിലര്‍ അവരുടെ ജീവിതകാലത്ത് തത്ത്വചിന്തകരായി അംഗീകരിക്കപ്പെട്ടിരുന്നുവെങ്കിലും, തത്ത്വചിന്ത പാഠ്യഭാഗങ്ങളിലേക്ക് ഒരു സ്ത്രീ തത്ത്വ ചിന്തകയും പ്രവേശിച്ചിട്ടില്ല. ചരിത്രത്തിലുടനീളം സ്ത്രീകള്‍ തത്ത്വചിന്തയില്‍ പങ്കെടുക്കുന്നുണ്ടെങ്കിലും, ഈ കാണുന്ന ലിംഗ അസന്തുലിതാവസ്ഥ നിലനില്‍ക്കുന്നതിന്‍റെ കാരണം സ്ത്രീകള്‍ക്കെതിരായ പരോക്ഷമായ പക്ഷപാതമാണ്. ലൈംഗികാതിക്രമം പോലുള്ള ജോലിസ്ഥലത്തെ തടസ്സങ്ങള്‍ സ്ത്രീകള്‍ക്ക് മറികടക്കേണ്ടി വന്നിട്ടുണ്ട്. തത്ത്വചിന്തയുടെ മേഖലയിലും വംശീയമായ ന്യൂനപക്ഷങ്ങളുടെ പ്രാതിനിധ്യം കുറവാണ്.

സിമോണ്‍ ദി ബൂവ്വേയര്‍

മൈത്രേയി (ബി.സി 1000), ഗാര്‍ഗി വചക്നവി (ബി.സി 700), മറോണിയയിലെ ഹിപ്പാര്‍ച്ചിയ (325 ബി.സി.ഇ), സിറേനിലെ അരെറ്റെ (ബി.സി.ഇ 5-4) എന്നിവര്‍ പുരാതന തത്ത്വചിന്തകരില്‍ ഉള്‍പെടുന്നു. ചില സ്ത്രീ തത്ത്വചിന്തകര്‍ മധ്യകാലഘട്ടത്തിലും ആധുനിക കാലഘട്ടത്തിലും അംഗീകരിക്കപ്പെട്ടിരുന്നു, എന്നിരുന്നാലും 20-ഉം 21-ഉം നൂറ്റാണ്ടുകള്‍ വരെ പാശ്ചാത്യ കാനോനിന്‍റെ (ണലലെേൃി രമിീി) ഭാഗമായിത്തീര്‍ന്നില്ല. പക്ഷേ ചിലര്‍ സൂചിപ്പിക്കുന്നത് സൂസാന്‍ ലാംഗര്‍, ജി.ഇ.എം അന്‍സ്കോംബ്, ഹന്ന ആരെന്‍ഡ്, സിമോണ്‍ ഡി ബ്യൂവോയര്‍ എന്നിവര്‍ കാനോനില്‍ പ്രവേശിച്ചു എന്നാണ്.

1800-കളുടെ തുടക്കത്തില്‍, യു.കെയിലെയും യു.എസി.ലെയും ചില കോളേജുകളും സര്‍വ്വകലാശാലകളും സ്ത്രീകളെ പ്രവേശിപ്പിക്കാന്‍ തുടങ്ങി. കൂടുതല്‍ സ്ത്രീ അക്കാദമിക് വിദഗ്ധരെ സൃഷ്ടിച്ചു. എന്നിരുന്നാലും, 1990-കളിലെ യു.എസ്. വിദ്യാഭ്യാസ വകുപ്പിന്‍റെ റിപ്പോര്‍ട്ടുകള്‍ സൂചിപ്പിക്കുന്നത്, കുറച്ച് സ്ത്രീകള്‍ മാത്രമേ തത്ത്വ ചിന്തയിലേക്ക് കടന്നുവരുന്നുള്ളു എന്നാണ്. കൂടാതെ മാനവിക വിഷയങ്ങളിലെ ഏറ്റവും കുറഞ്ഞ ലിംഗ-ആനുപാതിക മേഖലകളിലൊന്നാണ് തത്ത്വചിന്ത. ചില പഠനങ്ങളില്‍ തത്ത്വ ചിന്ത അദ്ധ്യയനവിഭാഗങ്ങളില്‍ സ്ത്രീകള്‍ 17% മാത്രമാണ്. ജെന്നിഫര്‍ സാല്‍, ഷെഫീല്‍ഡ് സര്‍വ്വകലാശാലയിലെ തത്ത്വശാസ്ത്ര പ്രൊഫസര്‍, 2015-ല്‍ ഇങ്ങനെ പ്രസ്താവിച്ചു, “സ്ത്രീകള്‍ പീഡിപ്പിക്കപ്പെടുകയോ ആക്രമിക്കപ്പെടുകയോ പ്രതികാരം ചെയ്യപ്പെടുകയോ ചെയ്തതിന് ശേഷം തത്ത്വശാസ്ത്രം ഉപേക്ഷിക്കുന്നു.”

1990-കളുടെ തുടക്കത്തില്‍, കനേഡിയന്‍ ഫിലോസഫിക്കല്‍ അസോസിയേഷന്‍, തത്ത്വചിന്തയുടെ അക്കാദമിക് മേഖലയില്‍ ലിംഗ അസന്തുലിതാവസ്ഥയും ലിംഗ പക്ഷപാതവും ഉണ്ടെന്ന് അവകാശപ്പെട്ടു “നാലു പ്രശസ്ത തത്ത്വശാസ്ത്ര ജേര്‍ണലുകളിലെ സമീപകാല ഉദ്ധരണികളില്‍, സ്ത്രീ എഴുത്തുകാര്‍ ആകെ 3.6 ശതമാനം മാത്രമാണ്’. എന്ന് 2013 ജൂണില്‍, ഒരു യു.എസ്. സോഷ്യോളജി പ്രൊഫസര്‍ പ്രസ്താവിച്ചു, സ്റ്റാന്‍ഫോര്‍ഡ് എന്‍സൈക്ലോപീഡിയ ഓഫ് ഫിലോസഫിയുടെ എഡിറ്റര്‍മാര്‍ വനിതാ തത്ത്വചിന്തകരുടെ പ്രാതിനിധ്യത്തെ കുറിച്ച് ആശങ്കകള്‍ ഉന്നയിച്ചിട്ടുണ്ട്, കൂടാതെ അവര്‍ സ്ത്രീ തത്ത്വചിന്തകരുടെ സംഭാവനകളെ പ്രതിനിധീകരിക്കുന്നുണ്ടെന്ന് ഉറപ്പാക്കാന്‍ എഡിറ്റര്‍മാരും എഴുത്തുകാരും ആവശ്യപ്പെടുന്നു. യൂജിന്‍ സണ്‍ പാര്‍ക്ക് പറയുന്നതനുസരിച്ച്, “തത്ത്വ ചിന്തയില്‍ പ്രധാനമായും പുരുഷാധിപത്യം ആണ്”. ഈ ഏകതാനത മിക്കവാറും എല്ലാ തലങ്ങളിലും നിലനില്‍ക്കുന്നു’. മാനവികതയുടെ മറ്റ് മേഖലകള്‍ ലിംഗസമത്വത്തിലോ അതിനടുത്തോ ആണെങ്കിലും തത്ത്വചിന്തയില്‍ യഥാര്‍ത്ഥത്തില്‍ പുരുഷന്മാരാണ് കൂടുതല്‍.

യൂണിവേഴ്സിറ്റി ഫിലോസഫി ആന്തോളജികളില്‍ മാര്‍ഗരറ്റ് കാവന്‍ഡിഷിനെപ്പോലുള്ള 17-ാം നൂറ്റാണ്ടിലെ വനിതാ തത്ത്വചിന്തകരെ സാധാരണയായി പരാമര്‍ശിക്കുന്നില്ല. “സ്ത്രീകളെ വ്യവസ്ഥാപിതമായി തത്ത്വ ചിന്തയില്‍ നിന്ന് ഒഴിവാക്കിയിട്ടുണ്ട്, കൂടാതെ സ്ത്രീകള്‍ക്ക് ഈ മേഖല എത്രമാത്രം സ്വാധീനം ചെലുത്തിയെന്ന് കാണാന്‍ കഴിയുന്നില്ല’. എന്നും അമേരിക്കന്‍ ഫിലോസഫിക്കല്‍ അസോസിയേഷന്‍റെ എക്സിക്യൂട്ടീവ് ഡയറക്ടര്‍ ആമി ഫെറര്‍ പ്രസ്താവിക്കുന്നു. 1967-ല്‍ പ്രസിദ്ധീകരിച്ച തത്ത്വചിന്തയുടെ എന്‍സൈക്ലോപീഡിയയില്‍ 900-ലധികം തത്ത്വചിന്തകരെക്കുറിച്ചുള്ള ലേഖനങ്ങള്‍ ഉണ്ടായിരുന്നു, എന്നാല്‍ അതില്‍ വോള്‍സ്റ്റോണ്‍ക്രാഫ്റ്റ്, ആരെന്‍ഡ് അല്ലെങ്കില്‍ ഡി ബ്യൂവോയര്‍ എന്നിവക്ക് ഒരു എന്‍ട്രി ഉള്‍പ്പെടുത്തിയിരുന്നില്ല. “ഈ വനിതാ തത്ത്വചിന്തകര്‍ അപൂര്‍വ്വമായി പോലും നാമമാത്രമായിരുന്നു”. കാന്‍റും ഹെഗലും അവരുടെ പിന്തുണക്കാരും തത്ത്വചിന്താപരമായ കാനോനില്‍ നിന്ന് സ്ത്രീകളെ ഒഴിവാക്കിയതായി ഹെര്‍ബ്ജോണ്‍സ്രൂഡ് വാദിക്കുന്നു ഫെമിനിസ്റ്റ് തത്ത്വചിന്തരായ ജെയ്ന്‍ ആഡംസ്, സിമോണ്‍ ഡി ബ്യൂവോയര്‍, ജൂഡിത്ത് ബട്ട്ലര്‍, തുടങ്ങിയവര്‍ സ്ത്രീകളെ ദാര്‍ശനിക പാരമ്പര്യത്തില്‍ നിന്ന് ചരിത്രപരമായി ഒഴിവാക്കുന്നതിനെ വിമര്‍ശിച്ചു.

ആദ്യകാല കൊളോണിയല്‍ ലാറ്റിന്‍-അമേരിക്കയില്‍, തത്ത്വചിന്തകയായ സോര്‍ ജുവാന ഇനെസ് ഡി
ലാ ക്രൂസ് (165195) അമേരിക്കയിലെ ഫീനിക്സ് എന്നറിയപ്പെട്ടിരുന്നു.

ഏഷ്യയിലെ പുരാതന തത്ത്വചിന്തയില്‍ സ്ത്രീകള്‍ നിരവധി സുപ്രധാന സംഭാവനകള്‍ നല്‍കിയിട്ടുണ്ട്. ഉപനിഷത്തുകളുടെ ഏറ്റവും പഴയ ഗ്രന്ഥത്തില്‍, സി. 700 ബി.സി.ഇ, സ്ത്രീ തത്ത്വചിന്തകരായ ഗാര്‍ഗിയും മൈത്രേയിയും യാജ്ഞവല്‍ക്യ മുനിയുമായി നടത്തിയ ദാര്‍ശനിക സംഭാഷണങ്ങളുടെ ഭാഗങ്ങള്‍ കാണാം. ഉഭയഭാരതി (ഏ.ഡി. 800), അക്ക മഹാദേവി (11301160) എന്നിവര്‍ ഇന്ത്യന്‍ ദാര്‍ശനിക പാരമ്പര്യത്തിലെ അറിയപ്പെടുന്ന മറ്റ് സ്ത്രീ ചിന്തകരാണ്. ചൈനയില്‍, കണ്‍ഫ്യൂഷ്യസ് ലുവിലെ ജിംഗ് ജിയാങ് എന്ന സ്ത്രീയെ (ബി.സി. 5-ാം നൂറ്റാണ്ട്) ജ്ഞാനിയായും തന്‍റെ വിദ്യാര്‍ത്ഥികള്‍ക്ക് മാതൃകയായും വാഴ്ത്തി, ബാന്‍ ഷാവോ (45116) നിരവധി സുപ്രധാന ചരിത്രപരവും ദാര്‍ശനികവുമായ ഗ്രന്ഥങ്ങള്‍ രചിച്ചു. കൊറിയയില്‍, ഇഎം യുങ്ങിടാന്‍ഗ് (172193) പ്രബുദ്ധരായ മധ്യ-ചോസന്‍ കാലഘട്ടത്തിലെ ഏറ്റവും ശ്രദ്ധേയമായ വനിതാ തത്ത്വചിന്തകരില്‍ ഒരാളായിരുന്നു. ബസ്രയിലെ റാബിയ (714801), ഡമാസ്കസിലെ അയിഷാ അല്‍-ബയൂനിയ (മരണം 1517), ഇന്നത്തെ നൈജീരിയയിലെ സോകോട്ടോ, ഖിലാഫത്തില്‍ നിന്നുള്ള നാനാ അസ്മാവു (17931864) എന്നിവരും ശ്രദ്ധേയരായ മുസ്ലീം തത്ത്വചിന്തകരില്‍ ഉള്‍പ്പെടുന്നു. ആദ്യകാല കൊളോണിയല്‍ ലാറ്റിന്‍-അമേരിക്കയില്‍, തത്ത്വ ചിന്തകയായ സോര്‍ ജുവാന ഇനെസ് ഡി ലാ ക്രൂസ് (165195) ‘അമേരിക്കയിലെ ഫീനിക്സ്” എന്നറിയപ്പെട്ടിരുന്നു.

മറോണിയയിലെ ഹിപ്പാര്‍ച്ചിയ

ഹിപ്പാര്‍ച്ചിയ (ബി.സി 325), അരെറ്റെ (ബി.സി 5-4 നൂറ്റാണ്ട്), അസ്പാസിയ (470400 ബി.സി) തുടങ്ങിയവര്‍ പുരാതന പാശ്ചാത്യ തത്ത്വചിന്തയില്‍ ഈ കാലയളവില്‍ സജീവമായിരുന്നെങ്കിലും, അക്കാദമിക് തത്ത്വചിന്ത സാധാരണയായി പ്ലേറ്റോ, അരിസ്റ്റോട്ടില്‍ തുടങ്ങിയ പുരുഷ തത്ത്വചിന്തകരുടെ മേഖലയായി ഒതുങ്ങി, ശ്രദ്ധേയരായ മധ്യകാല തത്ത്വചിന്തകരില്‍ ഹിപേഷ്യ (5ാം നൂറ്റാണ്ട്), സെന്‍റ് ഹില്‍ഡെഗാര്‍ഡ് (1098-1179), സെന്‍റ് കാതറിന്‍ (1347-1380) എന്നിവര്‍ ഉള്‍പ്പെടുന്നു. മേരി വോള്‍സ്റ്റോണ്‍ക്രാഫ്റ്റ് (17591797), സാറാ മാര്‍ഗരറ്റ് ഫുള്ളര്‍ എന്നിവരായിരുന്നു പ്രസിദ്ധരായ ആധുനിക തത്ത്വചിന്തകര്‍. (1810-1850), ഫ്രാന്‍സെസ് പവര്‍ കോബ് (1822-1904). എഡിത്ത് സ്റ്റെയ്ന്‍ (18911942), സൂസന്നെ ലാംഗര്‍ (18951985), ഹന്ന അരെന്‍ഡ് (1906-1975), സിമോണ്‍ ഡി ബ്യൂവോയര്‍ (1908-1986), എലിസബത്ത് അന്‍സ്കോംബ് (1919-1919), ഫിലിപ്പ ഫൂട്ട് (19202010), മേരി വാര്‍നോക്ക് (1924-2019), ജൂലിയ ക്രിസ്റ്റേവ (ജനനം 1941), പട്രീഷ്യ ചര്‍ച്ച്ലാന്‍ഡ് (ജനനം 1943) മാര്‍ത്ത നസ്ബോം (ജനനം 1947), സൂസന്‍ ഹാക്ക് (ജനനം 1945) എന്നിവര്‍ സമകാലിക തത്ത്വചിന്തകരില്‍ ഉള്‍പ്പെടുന്നു.

തത്ത്വചിന്തയില്‍ സ്ത്രീകളുടെ പ്രാതിനിധ്യം കുറയുന്നതിന് നിരവധി കാരണങ്ങളുണ്ട്. മുകളില്‍ സൂചിപ്പിച്ചതുപോലെ, സ്ത്രീ തത്ത്വചിന്തകര്‍ ജോലിസ്ഥലത്ത് വിവേചനവും ലൈംഗിക പീഡനവും നേരിട്ടിട്ടുണ്ട്. പുരുഷ മേധാവിത്വമുള്ള ഒരു പ്രദേശത്ത് പ്രവേശിക്കുമ്പോള്‍ സ്ത്രീകള്‍ വെല്ലുവിളികള്‍ നേരിടുന്നു, ഇത് തത്ത്വചിന്തയില്‍ ഉന്നത വിദ്യാഭ്യാസം തുടരുന്നതില്‍ നിന്ന് അവരെ നിരുത്സാഹപ്പെടുത്തുന്നതായി കാണാം. സാലി ഹാസ്ലാംഗര്‍ ഇത്തരത്തില്‍ പറയുന്നു, “ബെര്‍ക്ക്ലിയിലെ എന്‍റെ വര്‍ഷത്തിലും എനിക്ക് മുമ്പുള്ള രണ്ട് വര്‍ഷങ്ങളിലും എനിക്ക് ശേഷമുള്ള രണ്ട് വര്‍ഷങ്ങളിലും, എട്ട് മുതല്‍ പത്ത് വരെ വിദ്യാര്‍ത്ഥികളുളള ക്ലാസുകളില്‍ ഓരോ വര്‍ഷവും ഒരു സ്ത്രീ മാത്രമേ ഉണ്ടായിരുന്നുള്ളൂ. ഒടുവില്‍, മറ്റ് നാല് സ്ത്രീകളും പഠനം ഉപേക്ഷിച്ചു. അതിനാല്‍ തുടര്‍ച്ചയായി അഞ്ച് ക്ലാസുകളില്‍ അവശേഷിക്കുന്ന ഒരേയൊരു സ്ത്രീ ഞാന്‍ മാത്രമായിരുന്നു.”

ഇത്തരം സര്‍വ്വകലാശാല സംബന്ധിയായ തത്ത്വചിന്തയിലെ ലിംഗ അസന്തുലിതാവസ്ഥ പരിഹരിക്കാന്‍ ശ്രമിക്കുന്ന അനവധി സംഘടനകള്‍ ഇന്ന് നിലവില്‍ ഉണ്ട് എന്നത് ഒരു ആശ്വാസകരമായ കാര്യമാണ്. മൈനോറിറ്റീസ് ആന്‍ഡ് ഫിലോസഫി, അമേരിക്കന്‍ ഫിലോസഫിക്കല്‍ അസോസിയേഷന്‍, സൊസൈറ്റി ഫോര്‍ വിമന്‍ ഇന്‍ ഫിലോസഫി എന്നിവയെല്ലാം ഈ സംഘടനകളില്‍ ഉള്‍പെടുന്നു.
തത്ത്വചിന്തയുടെ ചരിത്രകാരന്മാര്‍ ചരിത്രത്തില്‍ നിന്നും തത്ത്വശാസ്ത്ര ഗ്രന്ഥങ്ങളില്‍ നിന്നും സ്ത്രീ തത്ത്വചിന്തകരെ ഒഴിവാക്കുന്നത് വിദ്യാര്‍ത്ഥികളില്‍ സ്ത്രീ തത്ത്വചിന്തകരെക്കുറിച്ചുള്ള അറിവില്ലായ്മയിലേക്ക് നയിക്കുന്നു. സര്‍വകലാശാലയിലെ ക്ലാസ് മുറികളില്‍ ഉപയോഗിക്കുന്ന മറ്റ് പ്രമുഖ സമാഹാരങ്ങളില്‍” സ്ത്രീ തത്ത്വ ചിന്തകര്‍ ഇല്ലെന്ന് പണ്ഡിതരും വാദിക്കുന്നു. “ലിംഗ സമത്വം” ചര്‍ച്ച ചെയ്യുന്ന അതേ വിഷയത്തില്‍ ഇത്തരത്തില്‍ കാണുന്ന പുരുഷ മേധാവിത്വം തികച്ചും വിരോധാഭാസമാണ്. തത്ത്വചിന്തയില്‍ സുപ്രധാന സംഭാവനകള്‍ നല്‍കിയ സ്ത്രീ ചിന്തകരുടെ ദീര്‍ഘവും സമ്പന്നവുമായ ഒരു പാരമ്പര്യം നമുക്കുണ്ട്, അവരുടെ കൃതികളും പ്രത്യയശാസ്ത്രങ്ങളും കൂടുതല്‍ അംഗീകാരം അര്‍ഹിക്കുന്നു.

References:
Walters, Margaret (2006) ഫെമിനിസം: ഒരു ചെറിയ ആമുഖം. USA: Oxford University Press. p. 30.
Tong, Rosemarie (2009). ഫെമിനിസ്റ്റ് ചിന്ത: കൂടുതല്‍ സമഗ്രമായ ആമുഖം. Westview Press (Perseus Books). p. 17
Other Web References

മീര നാരായണന്‍കുട്ടി
അവസാന വര്‍ഷ ബി.എ
ഫിലോസഫി,
ശ്രീ കേരളവര്‍മ്മ കോളേജ്, തൃശൂര്‍